Zrównoważona
architektura
według APA
Wojciechowski
Jak twierdzi krytyk architektury, Aaron Betsky, budowanie to akt przemocy (building is an act of violence) – akt przemocy na środowisku.
Czujemy coraz większą odpowiedzialność, zwiększa się świadomość inwestorów, jednak biorąc pod uwagę, że branża budowlana odpowiada za 28% całej emisji CO2, tak naprawdę powinniśmy przestać budować. Każdego roku powstaje ponad 6 miliardów metrów kwadratowych nowych budynków. To ok. 1,2 miliona budynków o powierzchni 5 tys. metrów kwadratowych.
W naszym biurze od dawna szukamy rozwiązań, które pozwolą nam działać w myśl zrównoważonego rozwoju, tym bardziej, że bardzo często projektujemy budynki z największymi deweloperami i mamy realny wpływ na efekt końcowy. W związku z tym kilka lat temu udało nam się przejść od idei do czynu i wpisać działania na rzecz zrównoważonej architektury w DNA naszej firmy.
Jak projektować w duchu zero waste? Jak wpływać na świadomość inwestorów? Nie znamy odpowiedzi na większość problemów współczesnego świata, ale staramy się je poznać, realnie wpływać na nasze otoczenie i dzielić się tą wiedzą z innymi architektami.
W idealnym świecie właśnie tak powinniśmy postąpić – przestać budować! To powinno dotyczyć wszystkich architektów. Jednak rzeczywistość jest inna. Trudno byłoby nam szczerze głosić powstrzymywanie się od budowania, zwłaszcza, że zajmujemy się architekturą komercyjną, byłoby to równoważne z zamknięciem naszej firmy. Zatem, jak możemy realnie wpłynąć na zmianę sposobu projektowania i budowania? Jak swoimi działaniami wyjść ponad nakładkę na Facebooku z hasztagiem #architekcidlaklimatu? Co możemy realnie zrobić?
Dlatego wypracowaliśmy w naszej firmie 5 zasad, dzięki którym przemoc, o której pisze Betsky, będzie miała jak najmniejsze skutki.
01.
Projektujmy pięknie
Budynki będą trwały jak najdłużej wtedy, gdy będą czymś więcej niż budownictwem, a staną się architekturą. Każdy architekt marzy, by jego budynek został wpisany do rejestru zabytków: wtedy do jego trwałości zaprzęgniemy biurokrację. No i zaspokoimy swoje ego…Banalne pojęcie piękna rozciągamy na takie zagadnienia jak funkcjonalność – bo piękny budynek to dobrze zaprojektowany budynek. Piękno to dla nas ponadczasowość – staramy się, aby budynki nie podążały za estetycznymi modami, a były ponadczasowe. To zagadnienie rozwijamy w kolejnym punkcie.
02.
Projektujmy ponadczasowo
Nie projektujemy według ostatniej mody w celu wzbudzenia zachwytu środowiska i krytyki. Nie zawsze musi powstać ikona, ale zawsze musi powstać budynek ponadczasowy, z niestarzejących się lub łatwo odnawialnych materiałów. Poszukujemy mniej szkodliwych zamienników i staramy się przekonywać do nich inwestorów. Budynek musi przetrwać wiek 15-20 lat, kiedy już nie jest młody, świeży, a jeszcze nie jest vintage. Ujmując aforystycznie: MAKE A CLASSIC NOT A BESTSELLER.
03.
Projektujmy budynki otwarte na przyszłość
Budynki będą trwałe, jeśli będą na tyle elastyczne, że “uniosą” przyszłość. Przyszłość jest nieprzewidywalna: więc uwzględniamy nieprzewidywalne. Forma budynku nie może być zamknięta, ale otwarta na zmiany trwałe, na formy krótkoterminowe, na radykalne przemiany przestrzenne. Na to, co Aaron Betsky nazywa wymyślaniem budynków na nowo: rethinking the buildings. Dotyczy to skali architektonicznej i urbanistycznej. Nie nakładajmy sobie gorsetów biurokratycznych: sztywnych planów zagospodarowania przestrzennego czy rygorystycznej doktryny konserwatorskiej. Kaplica Zygmuntowska nie powstałaby, gdyby na dworze Jagiellonów był konserwator zabytków. Nie bójmy się nawet radykalnych zmian funkcji. Nie projektujmy na wcisk, bez rezerw, pod bardzo konkretne potrzeby.
04.
Projektujmy na zdrowych podstawach komercyjnych
Nie stygmatyzujmy podziału na architekturę komercyjną i niekomercyjną. Architekt jest zawodem odpowiedzialności społecznej, ale to nie wyklucza tworzenia obiektów nastawionych na zysk. Nie lekceważmy komercyjnych podstaw funkcjonowania architektury. Budynki na zdrowych podstawach komercyjnych są pełne życia, a firmy na ogół znają potrzeby użytkowników. Coś zdrowe komercyjnie będzie trwać dłużej.
05.
Projektujmy na zielono
Ten punkt jest ostatni, co nie znaczy, że jest mało ważny. Zielone technologie to technologiczne łagodzenie przemocy, jakim jest wznoszenie budynków. Stanowią one obecnie oczywistą oczywistość, ABC i sine qua non projektowania. W sposób oczywisty budynki zielone, certyfikowane, zdrowe, tanie w eksploatacji będą poszukiwane, cenne i co za tym idzie – trwałe. Trwałe nie znaczy zawsze wieczne. Nie zawsze można budynek wymyślić na nowo. Myślenie w stronę cyrkularności, o tym by materiały, z których wzniesiono budynek, stały się cennymi surowcami a nie kłopotliwymi odpadami, to podstawa zielonego projektowania. W naszej pracowni rozmawiamy z inwestorem, zawsze podejmujemy próbę przekonania go, do wykorzystania bardziej ekologicznych zamienników.
Ważne jest by pamiętać, że budynek nie jest wartością samą w sobie. Tworzy przestrzeń – wewnątrz i na zewnątrz – która generuje wartości i interakcje społeczne: jednym słowem – życie. Budynek wart jest tyle ile to życie. I będzie trwał, jeżeli w nim będzie życie. Aby realnie wpływać na zmiany w świecie architektury, APA Wojciechowski dołączyła do United Nations Global Compact (UNGC), największej na świecie inicjatywy ONZ na rzecz społecznej odpowiedzialności biznesu i wspierania zrównoważonego rozwoju. Otwiera to przed pracownią architektoniczną nowe możliwości działania na rzecz między innymi „zielonej” architektury oraz umożliwi bliższy kontakt z firmami oraz osobami, dla których te idee również są bliskie.
APA Wojciechowski od lat realizuje politykę, w ramach której aktywnie angażuje się w działania na rzecz zrównoważonego budownictwa i ekologii. Realizacje pracowni należą do grona najbardziej zielonych budynków w Polsce oraz Europie Wschodniej, regularnie otrzymują certyfikaty takie, jak BREEAM, LEED oraz WELL. Przedstawiciele biura aktywnie angażują się w działania naukowe oraz szkoleniowe, podczas których upowszechniają „zielone” rozwiązania. Kolejnym krokiem, potwierdzającym dotychczasowe zaangażowanie architektów, była decyzja o dołączeniu do United Nations Global Compact w roli sygnatariusza.
United Nations Global Compact jest największą na świecie inicjatywą skupiającą biznes działający na rzecz zrównoważonego rozwoju, obecną w 170 krajach i zrzeszającą ponad 13,5 tysiąca członków. Poprzez szerokie spektrum działań, współpracę z rządem, administracją publiczną, sektorem prywatnym, organizacjami pozarządowymi i instytucjami naukowymi, UNGC wspiera rozpowszechnienie 10 uniwersalnych zasad dotyczących praw człowieka, standardów pracy, ochrony środowiska, przeciwdziałania korupcji oraz realizację generalnych celów ONZ, w tym 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Dzięki dużej sieci zrzeszonych członków oraz ścisłej współpracy z UNDP, UNEP, UNFCCC, WHA i innymi agendami ONZ, zasady UN Global Compact wdrażane są na każdej szerokości geograficznej. Podczas dorocznego szczytu ponad 2000 czołowych światowych liderów korporacyjnego zrównoważonego rozwoju omawia wartości ONZ, przyszłości multilateralizmu oraz roli, jaką biznes oparty na zasadach zrównoważonego rozwoju może odegrać w napędzaniu postępu w osiąganiu globalnych celów.
Jako pracownia architektoniczna obecna na rynku od ponad 25 lat posiadamy szerokie portfolio realizacji w kraju i za granicą. Zależy nam na środowisku – jesteśmy pionierem zielonych i zrównoważonych rozwiązań. Równocześnie zarządzamy naszym biznesem w sposób odpowiedzialny by dbać o rozwój ekonomiczny naszej działalności. Dołączenie do największej światowej inicjatywy odpowiedzialnego biznesu, jaką jest United Nations Global Compact, jest dla nas wielkim zaszczytem. Wierzymy, że dzięki dobrej współpracy osiągniemy nasze wspólne cele, zapewniając trwałe korzyści dla ludzi, społeczności i rynków.
Szymon Wojciechowski, Prezes Zarządu, Architekt-Partner, APA Wojciechowski Architekci.
Jesteśmy świadomi nadchodzących zmian klimatycznych i nieuniknionych katastrof, które mogą być ich skutkiem. Każdego dnia musimy zmieniać wiele naszych przyzwyczajeń prywatnych i zawodowych aby pozostawić przyszłym pokoleniom Świat czysty i bezpieczny do życia. Od ponad dekady wdrażamy w naszej pracy zawodowej zasady zrównoważonego rozwoju, projektując budynki sprzyjające zdrowiu użytkowników i środowisku naturalnemu. Dziś wiemy że to nie wystarczy, dlatego budujemy koalicję na rzecz bezpiecznej przyszłość miast, gdzie architektura i urbanistyka stanowi solidne fundamenty. Razem z United Nations Global Compact deklarujemy realizację celów zrównoważonego rozwoju ONZ, które są naszą mapą drogowa do 2030 roku.
Agnieszka Kalinowska-Sołtys, Członek Zarządu, Architekt-Partner, APA Wojciechowski Architekci, Prezes Stowarzyszenia architektów Polskich, Wiceprezes SARP d.s. środowiska i ochrony klimatu oraz przewodnicząca zespołu ds. zrównoważonej architektury Global Compact Network Poland.